فهرست مطالب

نشریه اقتصاد مالی
پیاپی 14 (بهار 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/01/24
  • تعداد عناوین: 8
|
  • کریم امامی*، سیمین آل علی صفحات 8-34

    ایران به دلیل داشتن منابع نفتی جزء کشورهای در حال توسعه ای است که صادرات آن متکی به محصولات کشاورزی و ذخایر زیرزمینی است. بنابراین با شروع نوسانات قیمتی این محصولات در بازارهای جهانی، تراز پرداخت ها دچار عدم توازن می گردد. در این صورت با توجه به شرط مارشال- لرنر و توان نسبی صادرات، کاهش ارزش پول ملی منجر به کاهش قیمت صادرات بر حسب پول خارجی و افزایش قیمت واردات بر حسب پول داخلی می گردد. بنابراین صادرات افزایش و واردات کاهش پیدا نموده و تراز تجاری بهبود می‎یابد. هدف این تحقیق بررسی رابطه ی انتقالی تغییرات نرخ ارز بر شاخص بهای قیمت صادرات در بلندمدت می باشد. برای تخمین مدل از تکنیک و آزمون همجمعی یوهانسن جسیلیوس استفاده شده، همچنین با به کارگیری داده های فصلی از بهار 1369 لغایت زمستان 1385 مدل تجربی برای اقتصاد ایران تخمین زده شده است. نتایج تخمین وجود رابطه ی ناقص در زمینه تاثیرپذیری شاخص قیمت صادراتی از تغییرات نرخ ارز در بلندمدت را تایید می نماید. زیرا ضریب رابطه ی انتقالی تغییرات نرخ ارز بر شاخص قیمت صادراتی در بلندمدت برابر 16/0 است، لذا طبق ادبیات موضوع، قیمت گذاری در بلندمدت بر مبنای قیمت های داخلی صورت می گیرد. براین اساس پیشنهاد می شود، که به دلیل عدم جذب اثرات افزایش نرخ ارز توسط شاخص قیمت صادرات، استفاده از سیاست افزایش نرخ ارز (کاهش ارزش پول ملی) می تواند در پیشبرد اهداف توسعه صادرات نقش مهمی ایفا نماید. در نتیجه می توان استدلال کرد که در اقتصاد ایران، به منظور توسعه صادرات غیرنفتی، افزایش نرخ ارز سیاست مناسبی تلقی می شود.

    کلیدواژگان: رابطه انتقالی تغییرات نرخ ارز، نرخ ارز، شاخص قیمت صادرات طبقه بندیJEL :F31، E31
  • رویا سیفی پور* صفحات 35-52

    در گذشته تیوری های رشد اقتصادی، کمبود منابع واقعی مانند زمین و سرمایه را از محدودیت های اصلی رشد اقتصادی قلمداد می کردند و نقش بازارهای مالی را نادیده می گرفتند. ولی تیوری های جدید بر آزادی عمل بخش مالی و اهمیت بخش مالی در پروسه توسعه تاکید می کنند. همچنین طرفداران اقتصاد بازار معتقدند شکوفا کردن بازارهای رقابتی، خصوصی کردن بنگاه های دولتی، تجارت آزاد، جذب سرمایه های خارجی و حذف مقررات زاید دولتی و انحرافات قیمتی، موجبات بالا رفتن کارآیی و رشد را فراهم خواهد آورد. لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات آزادسازی مالی بر رشد اقتصادی است. برای این منظور از داده های 37 کشور شامل 23 کشور با درآمد پایین و متوسط و 14 کشور با درآمد بالا در دوره زمانی 2008-1980 استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد اثر آزادسازی بازار سرمایه بر رشد بلندمدت در کشورهای با درآمد پایین و متوسط، منفی و در کشورهای با درآمد بالا، مثبت است. لیکن اثر جریانات ورودی سرمایه بر کشورهای با درآمد بالا و پایین و متوسط مثبت و معناداراست.

    کلیدواژگان: آزادسازی مالی، توسعه مالی، رشد اقتصادی طبقه بندی JEL:E44، G01
  • نعمت فلیحی*، بهروز جعفر زاده صفحات 53-90

    توریسم به عنوان یک بخش با توانایی جذب درآمد ارزی بالا، به همراه گسترش تکنولوژی ارتباطات، در وضعیت فعلی جهان از چنان جایگاهی برخوردار گردیده است که به عنوان صنعت توریسم از آن یاد می شود. این صنعت برای کشورهایی مثل ایران که در فکر خروج از وضعیت تک محصولی بوده و در واقع تک قطبی هستند، اهمیتی مضاعف پیدا می کند. هدف این مقاله شناسایی متغیرهای تاثیرگذار بر توریسم و همچنین پیش بینی آینده این صنعت می باشد. دوره زمانی مورد مطالعه در این تحقیق 1995 تا 2008 و شبیه سازی نیز تا سال 2025 و برای 53 کشور جهان در نظر گرفته شده است. بدین منظور از روش داده های تابلویی (پانل دیتا) و روش سیستم دینامیکی استفاده شده است. ازجمله مهمترین نتایج بدست آمده از این مطالعه تاثیر مثبت درآمد سرانه و شاخص آزادی اقتصادی بنیاد هریتیج بر صنعت گردشگری می باشد که تاثیر شاخص هریتیج به مراتب بیشتر از درآمد سرانه می باشد. همچنین در این مطالعه با تعریف چهار سناریو تاثیر تغییرات متغیرهایی چون نرخ ارز، سطح قیمت های مصرف کننده، شاخص هریتیج و درآمد سرانه بر توریسم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت این مطالعه با استفاده از روش سیستم دینامیکی به پیش بینی آینده توریسم پرداخته است که بر این اساس سهم قاره آسیا و اقیانوسیه از 26 درصد در سال 2008 به 39 درصد در سال 2025 افزایش خواهد یافت.

    کلیدواژگان: صنعت توریسم، عوامل موثر بر توریسم، شاخص هریتیج، روش پانل دیتا، روش سیستم دینامیکی طبقه بندیJEL:C33، Z11، Z19
  • غلامرضا گرایی نژاد*، حسین میرزایی، مریم حاجی طاهری صفحات 91-118

    در این مقاله تلاش شده است تاثیر بودجه های امور اجتماعی دولت بر رشد اقتصادی و توزیع درآمدها در ایران بررسی شود .در پژوهش حاضر با استفاده از داده های سری زمانی سالهای 85-1357 و الگوی اقتصادسنجیVAR رابطه بین متغیرهای مورد مطالعه بررسی شده اند.نتایج توابع عکس العمل آنی ، نشان می دهد که بودجه های امور اجتماعی دولت بر رشداقتصادی ایران و بهبود توزیع درآمدها طی دوره مذکور ، اثر مثبت و معنی داری دارد.همچنین نتایج تجزیه واریانس نشان می دهد که بودجه های امور اجتماعی دولت از مهم ترین عوامل موثر بر تولید ناخالص داخلی و ضریب جینی بوده و بیشترین درصد تغییرات این دو متغیر راتوضیح می دهد. پس از آن، نرخ باسوادی و انباشت سرمایه بیشترین درصد تغییرات تولید ناخالص داخلی و ضریب جینی را به خود اختصاص می دهد. از این رو با توجه به تاثیر مثبت بودجه های امور اجتماعی دولت بر رشد و توزیع درآمدها، دولت باید در تخصیص منابع عمومی این امور را در اولویت قرار دهد و اگر از بودجه های عمومی دولت بنا به دلایلی کاسته شود ، بودجه های امور اجتماعی ثابت باقی بماند یا به آن افزوده شود.

    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، ضریب جینی، هزینه های دولت، هزینه های اجتماعی دولت طبقه بندی JEL: H50
  • حمیدرضا رئوفی*، کاملیا قلمزن نیکو صفحات 119-140

    این مقاله میزان اثرگذاری متغیرهای اقتصادی شامل تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز، تورم، نرخ بهره واقعی، سهم ارزش معاملات بازار سهام از GDP بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در 27 کشور منتخب از جمله ایران و نیز در دو گروه کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، در بازه زمانی(2010-1992) را مورد بررسی قرار داده است. در تحقیق حاضر، سرمایه گذاری مستقیم خارجی تابعی از سطح تولید ناخالص داخلی (GDP)، نرخ ارز، نرخ بهره واقعی، سهم معاملات در بازار از کل GDP، و سهم ارزش افزوده بخش صنعتی از GDP برای 27 کشور منتخب از جمله ایران، کشورهای پیشرفته و در حال توسعه در نظر گرفته شده است. برای تخمین الگو از روش حداقل مربعات معمولی تعمیم یافته استفاده می شود. در این راستا، به منظور انتخاب الگوی اثر ثابت و اثر تصادفی، از آزمونهای هاسمن در نرم افزار Eviews 6 استفاده شده است. نتایج آزمون هاسمن حاکی از تایید الگوی با اثرات ثابت است نتایج این تحقیق نشان می دهد که تولید ناخالص داخلی در 27 کشور منتخب تاثیر مثبت و معناداری بر ورود سرمایه گذاری مستقیم خارجی دارد که ضریب آن مثبت و از نظر آماری معنا دار است. بعبارتی بزرگ بودن اقتصاد کشورها، که منجر به بزرگتر شدن تولید ناخالص داخلی می شود تاثیر مثبتی بر FDI دارد. نرخ ارز تاثیر منفی و معناداری بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی دارد. افزایش نرخ ارز و یا به عبارت دیگر تضعیف ارزش پول ملی کشورها سبب کاهش FDI می شود. نرخ بهره واقعی که از اختلاف نرخ بهره اسمی منهای نرخ تورم بدست می آید، تاثیر منفی و معنا داری بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی دارد و سهم ارزش معاملات بورس به GDP و نیز سرمایه گذاری مستقیم خارجی با یک وقفه زمانی، تاثیر مثبت و معنا داری بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی دارد همچنین نتایج نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته، متغیرهایی نظیر تولید ناخالص داخلی، سهم بازار از سهام، بسیار در جذب FDI مهم هستند و در کشورهای در حال توسعه، تولید ناخالص داخلی تاثیر مثبت و معناداری بر FDI در کشورهای در حال توسعه داشته اما متغیرهای تورم و سهم بازار از تولید ناخالص ملی تاثیر منفی و معناداری برFDI دارد.

    کلیدواژگان: سرمایه گذاری خارجی، نرخ ارز، نرخ بهره، تورم، سهم معاملات در بازار طبقه بندی JEL: G01، G10
  • مرجان دامن کشیده*، نازی محمدزاده اصل صفحات 141-164

    بازار فارکس یکی از مهمترین و بزرگترین بازارهای مالی در جهان محسوب می شود. کاربرد این بازار در وحله اول به منظور کاهش ریسک تغییر نرخ ارزها و در وحله دوم به عنوان روشی برای سودآوری از طریق تفاوت در نرخ ارزهاست. در ایران مقوله نرخ ارز و پیش بینی و تعیین آن همواره با چالش های زیادی همراه بوده است. این مقاله ابتدا بازار فارکس را به عنوان مهمترین شیوه تعیین نرخ ارز در جهان براساس سیستم رقابتی و بازار آزاد معرفی می کند و عوامل موثر بر نرخ ارز واقعی در ایران را در شرایطی که بازار را از حالت مدیریت شده و کنترلی خارج کنیم با استفاده از روش ARDL بررسی می کند. نتایج این بررسی نشان می دهد که متغیرهایی مانند هزینه های دولت، درآمد نفت، جریان سرمایه و درجه باز بودن اقتصاد از جمله عوامل اصلی اثرگذار بر نرخ ارز واقعی در ایران هستند هر چند که همچنان حضور دولت در تعیین نرخ ارز و سیاستهای منبعث از کنترل ارز امکان پیش بینی واقعی قیمت ارز را فراهم نمی کند و تصمیم گیری نهایی با دولت است

    کلیدواژگان: نرخ ارز، فارکس، پیش بینی، روش ARDL طبقه بندی JEL:D4، C53، E44
  • هوشنگ مومنی وصالیان*، لیلا غلامی پور صفحات 165-183

    گردشگری به عنوان یک بخش مهم اقتصادی و با سود آوری بالا ، در وضعیت فعلی جهان از چنان جایگاهی برخودار گردیده است که به عنوان صنعت توریسم از آن یاد می شود. با توجه به جاذبه های گرشگری در ایران، این صنعت می تواند برای برون رفت از وضعیت تک محصولی و وابستگی به نفت مورد توجه قرار گیرد. از این رو در این تحقیق به برخی عوامل موثر بر تقاضای گردشگری و سهم هر یک از عوامل اشاره می گردد. در این راستا 11 استان گردشگر پذیر در دوره زمانی 1384 تا 1389 مورد بررسی قرار گرفته است. با تشکیل تابع لگاریتم خطی و تخمین آن به روش پنل دیتا مشخص گردید که هزینه های سفر در مقصد همچون متغیر شاخص کل کالا و خدمات مصرفی (SHB) و نسبت قیمت هتل آن استان به درآمد خانوار سایر استانها (NHN) ، موثرترین متغیر در میزان تقاضای گردشگری داخلی می باشد. ضمنا ضریب متغیر تعداد جاذبه های گردشگری (TJ) تعداد آژانس های مسافرتی و خدماتی گردشگر (TA) ،مثبت می باشدو نشاندهنده رابطه مستقیم بین تعداد مسافران داخلیبادو متغیر مذکور آن استان است.

    کلیدواژگان: گردشگری، تابعتقاضا، پانلدیتا، شاخص قیمت، جاذبه های گردشگری، طبقه بندی GEL:F22، D12، D11، C23، C33
  • فرزام پوراصغر*، رضا ویسی صفحات 184-195

    آمایش سرزمین، یک امر علمی با رویکردی فضایی و منطقه ای در شناخت توانمندی های توسعه با توجه به قابلیت های مکانی می باشد. توسعه نیز در عصر پسامدرن مبنای چند بعدی یافته و از حالت تک نگری و بخشی بودن گذار نموده است. تعامل آمایش سرزمین و توسعه فضایی هدفی چون عدالت جغرافیایی را دنبال می نماید که از طریق ایجاد رفاه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی فراهم می آید. در این میان گردشگری یکی از ابعاد چند بعدی توسعه فضایی یک منطقه می باشد. از این رو در آمایش سرزمین یکی از قابلیت های فضایی مورد بررسی قابلیت گردشگری هر منطقه است تا با شناسایی آن و در چارچوب پایداری بستری برای توسعه فضایی فراهم آید. آمایش سرزمین در زمینه گردشگری در هر منطقه از طریق امکان سنجی توسعه گردشگری صورت می گیرد تا از این طریق قابلیت های توسعه گردشگری، باز شناخته شود. مقاله حاضر در چارچوب آمایش سرزمین، قابلیت های گردشگری در زمینه توسعه فضایی را، تبیین و تحلیل نموده و بر مبنای آمایش سرزمین در زمینه گردشگری به مطالعه موردی استان خراسان رضوی پرداخته است

    کلیدواژگان: آمایش سرزمین، برنامه ریزی فضایی، صنعت گردشگری، طبقه بندی JEL:C33، Z11
|
  • K Emami, S Ale Ali Pages 8-34

    Iran due to oil resources is component of indeveloping countries that it’s export is dependent on agricultural products and underground reserves. So starting price fluctuations in world market of these products are caused balance of payment disequilibrium. In this case on way for reducing balance of trade deficit is currency devaluation (increasing in exchange rate) because it is a reason for increasing export. The aim of this article is to analysis exchange rate pass through on the export price index in the long-run. The Johansen-Juselius Cointegration Technique is used to estimate and with using seasonal data over the period spring 1369 till winter 1385 imperical model is estimated for Iran’s economy. The results of estimate show that there is an incompelet relation in domain of taking influence export price index exchange rate changes in long-run. Exchange rate pass through coefficient on export price index is 0.16 in long-run, so according the results, pricing to market is based on local common prices (LCP) in long-run.

  • R Seifi Por Pages 35-52

    In the past, theories of economic growth were believed thatreal resources such as land and capital growth were the main constraints and would be ignored the role of financial markets. But new theories are emphasized on the importance of freedom of the financial sector and the importance of financial sector in the development process. Proponents of market economy are believed that flourishing competitive markets, privatization of public enterprises, free trade, attracting foreign capital and elimination government waste regulations enhance efficiency and growth will be provided. So the aim of the present study is analysis the effects of financial liberalization on economic growth. For this purpose, data 37 countries has been used that include 23 countries with low and middle incomes and 14 high-income countries in the period 2008-1980. The results are showed that long-term effect of capital market liberalization on growth in low and middle income countries is negative and in high-income countries is positive. However, the effect of capital inflows on the high and low and middle income countries is positive.

  • N Falihi, B Jafarzadeh Pages 53-90

    Tourism as a high profitable phenomenon, mid spread the relevancies technology, has so station in modern world that named tourism industry. This industry bears multiple significance for countries like Iran that thought out of the mono-output situation and one which in fact is the single-polarized. The purpose of this study is cognizance the effective factors on tourism and also forecasting the future of this industry. The period of study in this study is 1995 to 2008 and also simulation time is considered to 2025. For this purposes utilize the panel data and system dynamics methods. Research results show the positive relationship between the tourism and the per capita income and the heritage index. Also in this study defined four scenarios for survey the effect of changes in variables such as exchange rate, consumer price index, heritage index and per capita income on tourism. Finallythis study using the system dynamics method to forecast the future of tourism, that results show the shares of Asia and Pacific tourism industry wills growth 26 percent in 2008 to 39 percent in 2025.

  • GH.R Garaei Nejad, H Mirzaei, M Haji Taheri Pages 91-118

    Investigating annual public budgets and its effect on economic growth and income distribution alone may mislead policy makers because the main sector component of budgets are more important in such surveys. In this article we try to investigate social affair budgets contribution on economic growth and income distribution in Iran in 1375-1385. We used time series data and VAR model in order to investigate the relation between economic growth (and income distribution) with whole public budgets, public social affain budgets, literacy rate, capital stock, labor force stock. The results of Impulse Respone Function show that government social budgets have positive and meaningful effects on Iran economic growth and improvement of income distribution. Also, the results of Variance Decomposition show that government social budgets are the most important effective variable on incomes growth and income distribution. Therefore, according to positive effect of social affair budgets on economic growth and income distribution.the authorities and policy makers should pay attention to it and do not let reducing it during financial recession or economic adjustment policies.

  • H.R Raufi, K Ghalamzan Pages 119-140

    This article has surveyed the unit effectiveness of economic variables such as gross domestic production, foreign currency rate, inflation, real portion rate, bargain value share of stock market GDP on FDI flow for 27 various countries such as Iran and in two groups of developed country and under develop within time period of 1992-2010. In this survey, foreign direct investment is the subsidiary of the level of GDP, foreign currency, real portion rate, bargain value share of stock market GDP, and value added share of industrial part GDP for 27 chosen countries such as Iran, developed country and developing. For estimate the pattern, the method of Ordinary Least square can be used. Then, in propose of choosing the stable affect and random affect pattern, it has used HASMAN TEST in Eviews 6 software.The result of HASMAN TEST is confirming the stable affect pattern. Result of this survey is indicating which GDP within ed 27 countries has positive influence in entrance of direct foreign investment which has positive coefficient and significant in statistic.In the other hand, vast economy of the countries which make the bigger GDP has positive effect on FDI. Foreign currency rate has negative & significant affect on direct foreign investment. Foreign currency rate increscent or value weakening of countries’ national money will cause the FDI decrease.Real portion rate which has made variance of nominal portion rate minus inflation rate, has negative & significant affect on direct foreign investment and share of stock market transaction on GDP and direct foreign investment with one time suspension, has positive and significant affect on direct foreign investment. Also, the results shows, in developed countries, the variants such as market share of stock is very important in absorbing the FDI and within under developed countries, GDP has positive and significant affect on FDI, but inflation and market share variant of GDP has negative and significant affect on FDI.

  • M Daman Keshideh, N Mohamadzadeh Asl Pages 141-164

    FOREX is one of the most important and largest financial markets in the world. This market primarily used to reduce the risk of exchange rate changes and the second place as a way to profit the difference in rates. This article has two main approaches: First to introduce and review how activity in the FOREX market, the second, most important preconditions for the presence in this market forecast exchange rate changes, the factors affecting the real exchange rate in using the ARDL method is studied. The survey results show that the variables government spending, oil revenues, capital flows and the degree of openness of the economy, including the main factors influencing the real exchange rate in Iran.

  • H Moemeni Vesaliyan, L Gholami Por Pages 165-183

    As an important economic section of high efficiency, tourism has an excellent position in the modern world called Tourism Industry. According to the Iranian tourism attractions, this industry may be considered for moving out of single-product condition and dependency on oil. Therefore, the author intends in this article to show some effective factors on demand of tourism and share of each factor. In this case, 11 tourist provinces in a period of 2005 to 2010 were studied. By linear logarithm function and its estimation in panel data method, it was determined that the traveling costs in destination such as variable of total goods and services used index (SHB) and ratio of price of hotels in that province to the family income of other provinces (NHN), are the most efficient variable in total demands for domestic tourism. In addition, coefficient of variable of total local tourism attractions (TJ) and total tourism and travel agencies (TA) is positive, showing direct relationship of number of domestic passengers and two mentioned variables in that province.

  • F Por Asgar, R Veisi Pages 184-195

    Land use planning, is a scientific approach to understanding spatial and regional capabilities in the development of spatial abilities. In the postmodern era the development has multi-dimensional basis. The interaction of Land preparation and spatial development will follow goal of geographical equity that through economic prosperity, social, cultural and political, is provided. Tourism is one of the multidimensional aspects of spatial development in a region. So in Land preparation is one of the spatial that we can survey is tourism capability in each region that with it's identify and within the framework of sustainable provided a field for spatial development. Land preparation in the field of tourism in each region study through the tourism development feasibility that by this way the capability of tourism development will be known. The research in Land preparation framework analysis the capability of tourism development and study the province of Khorasan as the case based on the Land preparation in the field of tourism.